fresh-education
Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας για τις Γ΄, Δ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξεις του Δημοτικού Σχολείου
ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝOΜΕΝΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΟI ΦAΚΕΛΟΙ ΓΙΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ)
Τα παιδιά στη δουλειά και στο σχολείο. Η παιδική εργασία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Τα παιδιά στην αγροτική οικονομία, στη βιομηχανία (σιδηροδρομικοί σταθμοί, ανθρακωρυχεία, κλωστοϋφαντουργία) και στις υπηρεσίες. Η μαθητική ζωή. (3-4 διδ. ώρες)
Ο θεματικός φάκελος συνδέεται με διάφορα σημεία του προγράμματος σπουδών της ίδιας τάξης, προπάντων με όσα αφορούν την παιδική εργασία, τις συνέπειες της Βιομηχανικής Επανάστασης, τον ρόλο της εθνικής εκπαίδευσης σε Ευρώπη και Ελλάδα, τις διαδικασίες εκδημοκρατισμού και παγκοσμιοποίησης στον εκπαιδευτικό τομέα και, βέβαια, τα ανθρώπινα δικαιώματα και, ειδικότερα, τα δικαιώματα του παιδιού. Η επιλογή του θέματος, η αξιοποίηση ποιοτικού, πολυτροπικού διδακτικού υλικού, οργανωμένου σε φύλλα εργασίας, και οι σχετικές με αυτό εναλλακτικές μεθοδολογικές προτάσεις αποσκοπούν στην κινητοποίηση του ενδιαφέροντος εκπαιδευομένων και εκπαιδευτικών και στην υλοποίηση σύγχρονων προσεγγίσεων της επιστήμης της Ιστορίας και της διδακτικής της.
Οι άνθρωποι της Επανάστασης και οι άνθρωποι στην Επανάσταση. (3-4 διδ. ώρες) «Επώνυμοι» και «ανώνυμοι» πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης. Η καθημερινή ζωή των επαναστατημένων. Συνήθειες και πρακτικές.
Το θέμα αυτό συνδέεται με το κεφάλαιο «Η Επανάσταση του 1821» και επιδιώκει τη διερεύνηση του ρόλου, των αξιών, των αντιδράσεων, των συνηθειών και πρακτικών, καθώς και των διλημμάτων που αντιμετώπισαν συγκεκριμένα πρόσωπα ή κοινωνικές ομάδες, όταν ενεπλάκησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε αυτή. Για την ανάπτυξή του ενδείκνυνται οι προσεγγίσεις της Μικροϊστορίας και της Ιστορίας της Καθημερινής Ζωής, ενώ σχετικό εκπαιδευτικό υλικό μπορεί να αντληθεί από ιστορικές πηγές, όπως ιστορικές βιογραφίες, ζωγραφικούς πίνακες, εκθέματα μουσείων κ.ά.
Από νοικοκυραίοι … πρόσφυγες. (3-4 διδ. ώρες) Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Οι προσφυγικές πόλεις και συνοικισμοί στην Ελλάδα. Οι συνήθειες και ο πολιτισμός των προσφύγων.
Το θέμα αυτό συνδέεται με τη διδακτική ενότητα «1922 και πρόσφυγες» και επιδιώκει τη διερεύνηση των κοινωνικών, δημογραφικών και πολιτισμικών συνεπειών της Μικρασιατικής Καταστροφής, τη διερεύνηση των προβλημάτων που συνδέονται με τη δύσκολη διαδικασία ενσωμάτωσης των προσφύγων στην ελλαδική κοινωνία. Για την ανάπτυξή του προσφέρονται οι μέθοδοι της Προφορικής και της Τοπικής Ιστορίας, ενώ εκπαιδευτικό υλικό μπορεί να αντληθεί από μαρτυρίες και συνεντεύξεις προσφύγων, από κινηματογραφικές ταινίες ή ντοκιμαντέρ με στιγμιότυπα από τη ζωή σε προσφυγουπόλεις, από τραγούδια για τους πρόσφυγες, από λογοτεχνικά κείμενα που αφορούν στη ζωή πριν και μετά τον ξεριζωμό κ.ά.
Στα χαρακώματα και στα μετόπισθεν: Άνθρωποι και πόλεμος στον 20ο αιώνα. (3-4 διδ. ώρες) Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι και η ζωή των στρατιωτών και των αμάχων. Βομβαρδισμοί και πείνα. Αντίσταση και αντίποινα. Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων. Χιροσίμα – Ναγκασάκι.
Το θέμα αυτό προσφέρεται για την ανάπτυξη των ειρηνιστικών-αντιπολεμικών αξιών μέσα από την κατάδειξη των ολέθριων συνεπειών που είχαν για όλους τους εμπλεκόμενους οι καταστροφικές συρράξεις του Σύντομου Αιώνα των Άκρων (1914-1989). Για την ανάπτυξη του θέματος προσφέρεται η αξιοποίηση λογοτεχνικών κειμένων, προσεκτικά επιλεγμένου εικονιστικού και κινηματογραφικού υλικού, έργων τέχνης για την αποφυγή της άμεσης προβολής ωμοτήτων, αλλά και αποσπασμάτων από τις μεταπολεμικές διακηρύξεις του Ο.Η.Ε. που αναφέρονται στα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Φεύγω με πίκρα στα ξένα»: Μετανάστευση από και προς την Ελλάδα. (3-4 διδ. ώρες) Οι Έλληνες μεταναστεύουν στο εξωτερικό (τέλη 19ου αιώνα, δεκαετία του ’60). Οι Έλληνες της διασποράς. Η Ελλάδα ως χώρα υποδοχής μεταναστών (1990 και εξής).
Το θέμα προσφέρεται για την ανάδειξη της παγκόσμιας διάστασης των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, της διασύνδεσης εσωτερικών και εξωτερικών ζητημάτων, των ποικίλων προβλημάτων, σε επίπεδο αξιών και πρακτικών, που συνδέονται με τη διαχείριση της ετερότητας. Με άξονα την ιστορία της Ελλάδας ως χώρας αποστολής, αλλά και υποδοχής μεταναστών, πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό μπορεί να αντληθεί από γελοιογραφίες στον τύπο της εποχής, στατιστικά στοιχεία, λογοτεχνικά κείμενα, τραγούδια για την ξενιτιά, ντοκιμαντέρ κ.ά.
Μουσική και μουσικές στην Ελλάδα του 20ου αιώνα. (3-4 διδ. ώρες) Η δημοτική παράδοση, οι ευρωπαϊκές επιδράσεις και οι μουσικές της Ανατολής. Ρεμπέτικο και Λαϊκό. Οι μεγάλοι συνθέτες. Οι νέες μουσικές κουλτούρες από τη δεκαετία του ’60 και εξής. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μουσικός για να διερευνήσει την ιστορία και την απήχηση της μουσικής.
Το θέμα αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον των παιδιών, ιδιαίτερα εφόσον συμπεριλάβει προσφιλή τους ακούσματα. Η ιστορία της μουσικής προσφέρεται, κατεξοχήν, για την ανάδειξη της διαχρονικής και παγκόσμιας διάστασης του ανθρώπινου πολιτισμού: μουσική χωρίς σύνορα, «το αλάτι της γης», μουσική που ενώνει, μουσική άλλοτε και τώρα. Οπωσδήποτε, χρειάζεται προσοχή έτσι ώστε η προσέγγιση να μην περιοριστεί στην παράθεση μουσικών συνθέσεων, αλλά, με αφορμή αυτές, να προχωρήσει στην ανάδειξη του ιστορικού πλαισίου τους.
Ένας νέος κόσμος αναδύεται: αποικιοκρατία και Τρίτος Κόσμος. (3-4 διδ. ώρες) Μητροπόλεις και αποικίες στην Ασία και Αφρική τον 19ο και 20ο αιώνα. Τα αντιαποικιακά κινήματα πριν και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το τέλος της αποικιοκρατίας και η ανάδυση του Τρίτου Κόσμου: πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Το θέμα συνδέεται με την διδακτική ενότητα «Αποικιοκρατία 1870-1914», αλλά όχι μόνο, δεδομένου ότι η εξάπλωση της Ευρώπης άρχισε αιώνες πριν, ενώ οι αποικιοκρατικές πρακτικές, συνδεδεμένες με την ιδεολογία του ρατσισμού, απασχόλησαν ολέθρια στο παρελθόν, και απασχολούν την ανθρωπότητα μέχρι σήμερα. Το θέμα προσφέρεται για τη διερεύνηση, προπάντων, των αντιλήψεων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων – πώς εξελίχτηκαν ιστορικά, καθώς και για τη διερεύνηση των διεθνών πολιτικών και οικονομικών σχέσεων. Ως διδακτικό υλικό προσφέρεται η αξιοποίηση ιστορικών χαρτών για τη δημιουργία εποπτείας, κειμένων-αποσπασμάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, φωτογραφιών, ντοκιμαντέρ και αποσπασμάτων κινηματογραφικών ταινιών.
Από τον 20ο στον 21ο αιώνα: Η ιστορία είμαστε εμείς. (3-4 διδ. ώρες) Οι παγκόσμιες αλλαγές τα τελευταία 30 χρόνια. Η διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον – οικολογικά κινήματα. Η έκρηξη της πληροφορίας και της τεχνολογίας.
Το θέμα, κατεξοχήν σύγχρονης ιστορίας, αποβλέπει στη διερεύνηση σημαντικών αλλαγών ή προβλημάτων που διέπουν τις συνθήκες ζωής της ανθρωπότητας κατά την τελευταία γενιά. Τέτοιες αλλαγές ή προβλήματα είναι η Επανάσταση της Πληροφορικής, η συνακόλουθη επίταση της παγκοσμιοποίησης, το χωρίς σύνορα οικολογικό πρόβλημα, οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, η διεθνής τρομοκρατία κ.ά. Η διερεύνηση, κινούμενη από το τοπικό στο παγκόσμιο και αντίστροφα (local-global), μπορεί να αναδείξει την σημαντικότητα της διεθνούς ειρήνης και συνεργασίας, της βιώσιμης ανάπτυξης και της άμβλυνσης των ακροτήτων μεταξύ πλούτου και φτώχειας. Διδακτικό υλικό μπορεί να αντληθεί από επιστημονικές μελέτες, δημοσιογραφικά άρθρα, ντοκιμαντέρ κ.ά.
